Επίδομα μητρότητας για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες (ΚΥΑ)

 

Δημοσιεύθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την εφαρμογή του άρθρου 151 Ν.5078/2023

 

 

• Νομοθεσία

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Β’ 2293/18-4-2024) η Κοινή Υπουργική Απόφαση “Ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες του άρθρου 151 του ν. 5078/2023 (Α’ 211)”.

Αναλυτικά προβλέπεται:

Άρθρο 1

Δικαιούχοι και Προϋποθέσεις

1. Οι μητέρες ασφαλισμένες στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), που εργάζονται ως ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες ή αγρότισσες, όπως προκύπτει από το ασφαλιστικό τους καθεστώς, δικαιούνται την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, για χρονικό διάστημα εννέα (9) μηνών. Δικαιούχοι της εν λόγω παροχής είναι και τα πρόσωπα της παρ. 3Α του άρθρου 151 του ν. 5078/2023, σύμφωνα με την κοινή δήλωσή τους στον e-ΕΦΚΑ. Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), καταβάλλει στις δικαιούχους μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της παρούσας. Σε περίπτωση που η μητέρα είναι ασφαλισμένη του e-ΕΦΚΑ με την ιδιότητα της ελεύθερης επαγγελματία, αυτοαπασχολούμενης ή αγρότισσας και ταυτόχρονα με την ιδιότητα της μισθωτής ή έμμισθης, δεν εφαρμόζεται η παρούσα, αλλά η αντίστοιχη κοινή υπουργική απόφαση που ρυθμίζει την άδεια μητρότητας των μισθωτών με εξαρτημένη εργασία.
2. Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της εν λόγω παροχής είναι:
3. i. Η λήψη του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ βάσει του άρθρου 6 του ν. 4097/2012, ή σε περίπτωση υιοθεσίας η «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια», όπως προσδιορίζεται από την περ. β της παρ. 1 του άρ- θρου 228 του π.δ. 80/2022 ή η δημοσίευση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης υιοθεσίας.
4. ii. Η ασφαλιστική ενημερότητα της δικαιούχου κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης και κατά το χρονικό διάστημα λήψης της παροχής.

Άρθρο 2

Διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης

1. Η αίτηση για την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας υποβάλλεται από τις ασφαλισμένες μητέρες του e-ΕΦΚΑ που εργάζονται ως ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες ή αγρότισσες, οι οποίες υπάγονται στον e-ΕΦΚΑ, υπό τις ιδιότητες αυτές, για παροχές σε χρήμα. Η αίτηση υποβάλλεται στη Δ.ΥΠ.Α. οποτεδήποτε εντός δύο (2) μηνών, από την επομένη της καταβολής του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας του e-ΕΦΚΑ. Ειδικά για την απόκτηση τέκνου με τη διαδικασία της υιοθεσίας η αίτηση στη Δ.ΥΠ.Α. υποβάλλεται εντός δύο (2) μηνών από την επομένη της ένταξης του παιδιού στην οικογένεια, ή της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης.
2. Η αίτηση χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας υποβάλλεται με ηλεκτρονικό τρόπο, κατόπιν αυθεντικοποίησης της ασφαλισμένης, μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Δ.ΥΠ.Α. στην Υπηρεσία ΚΠΑ2 του τόπου κατοικίας της. Κατά την υποβολή της αίτησης, η ασφαλισμένη ειδοποιείται με ηλεκτρονικό τρόπο για το αν είναι ασφαλιστικά ενήμερη. Σε περίπτωση ύπαρξης οφειλών, το αίτημα στην πλατφόρμα γίνεται δεκτό μόνο κατόπιν εξόφλησης των οφειλών της. Η αίτηση υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 (Α’ 75) ως προς τα στοιχεία που περιλαμβάνονται και αναφέρονται σε αυτήν. Η ανακρίβεια των δηλωθέντων στοιχείων επισύρει την απόρριψη της αίτησης και τις προβλεπόμενες ποινικές και διοικητικές κυρώσεις. Η αίτηση συνιστά εξουσιοδότηση προς τη Δ.ΥΠ.Α. για τη χρήση και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων που περιλαμβάνονται σε αυτήν, προκειμένου να διενεργηθεί ο απαιτούμενος έλεγχος, ώστε να διαπιστωθεί η πλήρωση των προϋποθέσεων της παρ. 2 του άρθρου 1 της παρούσας.
3. Οι αρμόδιοι υπάλληλοι της Δ.ΥΠ.Α. έχουν πρόσβαση στα στοιχεία της ηλεκτρονικής υπηρεσίας της παρ. 2 για τον έλεγχο και τη διεκπεραίωση των αιτημάτων.

Άρθρο 3

Διαδικασία Καταβολής Παροχής

1. Μετά την υποβολή της αίτησης, η αρμόδια Υπηρεσία ΚΠΑ2 της Δ.ΥΠ.Α. προβαίνει σε οίκοθεν έλεγχο της πλήρωσης των προϋποθέσεων χορήγησης της παροχής του άρθρου 1 της παρούσας με βάση τα τηρούμενα στοιχεία των αρμόδιων κατά περίπτωση φορέων. Κατά την επεξεργασία της αίτησης, σε περίπτωση που η αυτεπάγγελτη διαδικασία αναζήτησης των δικαιολογητικών δεν είναι εφικτή, οι αιτούσες προσκομίζουν τα αποδεικτικά των προϋποθέσεων που αναφέρονται στην παρ. 2 του άρθρου 1 της παρούσας.
2. Αρμόδιο όργανο για την αναγνώριση του δικαιώματος ένταξης στην παροχή είναι ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας ΚΠΑ2, στην οποία υποβάλλεται η αίτηση, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2 της παρούσας.
3. Η Δ.ΥΠ.Α. ελέγχει καθ’ όλη τη διάρκεια της παροχής την πλήρωση των προϋποθέσεων χορήγησης της παροχής, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 1 της παρούσας, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου ισχύος των σχετικών δικαιολογητικών.
4. Η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την πρώτη του επόμενου μήνα της αίτησης της παρ. 1 του άρθρου 2.
5. Η παροχή διακόπτεται σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια χορήγησης της ειδικής παροχής η ασφαλισμένη: α) απωλέσει την επαγγελματική της ιδιότητα, ή β) δεν είναι ασφαλιστικά ενήμερη, ή γ) αναλάβει μισθωτή εργασία, ή δ) υποβάλλει σχετικό αίτημα. Σε περίπτωση που η ασφαλισμένη εξοφλήσει τις οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές, δύναται να αιτηθεί ηλεκτρονικά την επαναχορήγηση της παροχής αναδρομικά από τον μήνα που διεκόπη. Σε κάθε περίπτωση, το συνολικό διάστημα καταβολής της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, κατόπιν ετεροχρονισμένης εξόφλησης των ασφαλιστικών εισφορών, δεν μπορεί να υπερβεί τους δώδεκα (12) μήνες.
6. Η μητέρα που υπάγεται στο ασφαλιστικό καθεστώς της παρ. 1 του άρθρου 1 της παρούσας και διατηρεί παράλληλα μισθωτή ή έμμισθη θέση, λαμβάνει την επιδότηση ως μισθωτή, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 1. Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της άδειας απωλέσει την ιδιότητα της μισθωτής, τότε για το χρονικό διάστημα που απομένει δύναται να λάβει την ειδική παροχή του άρθρου 151 του ν. 5078/2023, δηλαδή με την ιδιότητα της μη μισθωτής, εφόσον υποβάλει σχετικό αίτημα στη Δ.ΥΠ.Α., σύμφωνα με την προβλεπόμενη στην παρ. 1 του άρθρου 2 διαδικασία.
7. Η ειδική παροχή προστασίας μητρότητας είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια Δημοσίου εν ευρεία εννοία ή τρίτων, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή του e-ΕΦΚΑ.

Άρθρο 4

Μεταβίβαση ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας στον πατέρα

1. Η δικαιούχος μητέρα, φυσική, θετή ή τεκμαιρόμενη κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 151 του ν. 5078/2023, δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας στον πατέρα, φυσικό, θετό ή με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας. Δικαίωμα μεταβίβασης της εν λόγω παροχής αναγνωρίζεται και στα πρόσωπα της παρ. 3Α του άρθρου 151 του ν. 5078/2023, σύμφωνα με την κοινή δήλωσή τους στον e-ΕΦΚΑ.
2. Προϋπόθεση για τη μεταβίβαση της ειδικής παροχής στον πατέρα είναι να είναι η μητέρα δικαιούχος αυτής και να έχει η ίδια κάνει χρήση τμήματος αυτής προηγουμένως τουλάχιστον τους δύο (2) πρώτους μήνες της παροχής.
3. Η ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας δύναται να μεταβιβασθεί στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου στον ιδιωτικό τομέα ή με έμμισθη εντολή, ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας, αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης. Ο πατέρας δικαιούται να λάβει την ειδική παροχή που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, εφόσον είναι ασφαλιστικά ενήμερος. Στην περίπτωση όπου ο πατέρας εργάζεται με σχέση Εξαρτημένης Εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου στον Ιδιωτικό Τομέα, η ειδική παροχή που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, λογίζεται ως άδεια, η οποία χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 150 του ν. 5078/2023.
4. Η μητέρα, εφόσον είναι δικαιούχος της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας κατά την έννοια του άρθρου 151 του ν. 5078/2023, επιλέγει τον τρόπο, με τον οποίο θα ασκήσει το δικαίωμά της και ειδικότερα αν θα ασκήσει η ίδια το σύνολο αυτού ή αν θα μεταβιβάσει τμήμα του δικαιώματός της, έως επτά (7) μήνες στον πατέρα με τον περιορισμό της παρ. 2 της παρούσας. Η μητέρα δύναται επίσης να καθορίσει διαστήματα που θα κάνει χρήση της ειδικής παροχής, η ίδια ή ο πατέρας. Η κατανομή των διαστημάτων χρήσης της παροχής, κατόπιν μεταβίβασης κατά την παρούσα μπορεί να γίνει συνεχόμενα και συμπληρωματικά μεταξύ των γονέων. Σε τέτοιες περιπτώσεις κατανομής της παροχής μεταξύ των γονέων με κοινές ως προς το περιεχόμενο υπεύθυνες δηλώσεις, μπορούν να καθοριστούν τα χρονικά διαστήματα που συνεχόμενα μεταξύ τους οι γονείς μπορούν να κάνουν χρήση της παροχής αυτής.
5. Για τη χορήγηση ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας στον πατέρα εφαρμόζεται η παρούσα, ανεξάρτητα αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, είναι ελεύθερος επαγγελματίας, αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης. Ο χρόνος κατά τον οποίο ο μη μισθωτός πατέρας λαμβάνει την παροχή λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης και ασθένειας του e-ΕΦΚΑ, εφόσον εξακολουθεί να καταβάλει τις ασφαλιστικές του εισφορές. Σε περίπτωση μισθωτού εργαζόμενου πατέρα, με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, για όσο χρόνο αυτός λαμ- βάνει την παροχή που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, επιδοτείται με ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, λαμβάνει αναλογίες δώρων εορτών και επιδόματος αδείας και ασφαλίζεται με βάση το ασφαλιστικό καθεστώς στο οποίο υπάγεται. Ειδικότερα, ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του e-ΕΦΚΑ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού, από το οποίο η Δ.ΥΠ.Α. παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τη Δ.ΥΠ.Α.

Άρθρο 5

Αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά

Σε περίπτωση αχρεώστητης καταβολής της ειδικής παροχής, λόγω ανάκλησης της απόφασης χορήγησής της, το αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό αναζητείται, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τις διατάξεις περί Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.) (ν. 4978/2022).

Άρθρο 6

Ενστάσεις

Ενστάσεις κατά των αποφάσεων των αρμόδιων οργάνων ασκούνται εντός ανατρεπτικής προθεσμίας 30 ημερών από της κοινοποιήσεως και εξετάζονται από το αρμόδιο όργανο σύμφωνα με την εκδοθείσα, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 70 του ν. 3996/2011, απόφαση του Δ.Σ. της Δ.ΥΠ.Α.

Άρθρο 7

Κοινοποίηση απόφασης

1. Η κατά τα παραπάνω απόφαση χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας αποτελεί έγκυρη διοικητική πράξη που φέρει μηχανογραφική αποτύπωση της σφραγίδας της Δ.ΥΠ.Α. και της υπογραφής του Προϊσταμένου του κατά τόπον αρμόδιου ΚΠΑ2 της Δ.ΥΠ.Α.
2. Η απόφαση κοινοποιείται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) που έχει δηλώσει η δικαιούχος στην αίτησή της ή στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) που αυτή έχει καταχωρίσει στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας (Ε.Μ.Επ.), χωρίς να απαιτείται άλλη κοινοποίηση σε αυτήν σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 29 του ν. 4727/2020. Η απόφαση θεωρείται ότι κοινοποιήθηκε μετά από την παρέλευση δέκα (10) πλήρων εργάσιμων ημερών από τη γνωστοποίησή της με χρήση ΤΠΕ, όπως αυτή τηρείται στην ηλεκτρονική υπηρεσία και αναγράφεται στην απόφαση, εκτός εάν η αποδέκτης αποδείξει τη συνδρομή λόγων ανωτέρας βίας, οι οποίοι δεν επέτρεψαν την πρόσβαση στο περιεχόμενο του εγγράφου που της γνωστοποιήθηκε με χρήση ΤΠΕ ή εφόσον αυτή η αδυναμία οφείλεται σε λόγους που αφορούν στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του e-Ε.Φ.Κ.Α. Η απόφαση θεωρείται ότι κοινοποιήθηκε και στην περίπτωση που αναρτηθεί στην προσωπική θυρίδα της δικαιούχου που τηρείται στην Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr – ΕΨΠ), εφόσον η δικαιούχος το δηλώσει ρητά στην αίτησή της, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 26 του ν. 4727/2020.

Άρθρο 8

Προσωπικά δεδομένα δικαιούχων

1. Τα προσωπικά δεδομένα των δικαιούχων που αιτούνται τη λήψη της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας διατηρούνται για τουλάχιστον είκοσι (20) έτη από την πληρωμή τους, στο πληροφοριακό σύστημα της Δ.ΥΠ.Α., σύμφωνα με το άρθρο 3 της παρούσας. Στα υποκείμενα των δεδομένων αναγνωρίζεται ότι μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματα εκείνα ενώπιον της Δ.ΥΠ.Α. που τους αναγνωρίζει ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (Γ.Κ.Π.Δ.).
2. Τα δεδομένα συλλέγονται σύμφωνα με το άρθρο 14 και την παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 4670/2020 για το σκοπό της χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας των ασφαλισμένων του e-ΕΦΚΑ. Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία τυγχάνουν επεξεργασίας, περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα, προκειμένου να υλοποιηθούν οι διατάξεις της παρούσας και της σχετικής νομοθεσίας, επί τη βάσει της οποίας εκδίδεται, και αφορούν στα πρόσωπα που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας.
3. Υποκείμενα των δεδομένων είναι τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία είναι δικαιούχοι για τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας και υποβάλλουν τη σχετική ηλεκτρονική αίτηση.
4. Κατά τη συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων, η Δ.ΥΠ.Α., ως υπεύθυνος επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, πρέπει πάντοτε να διασφαλίζει την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με το άρθρο 9Α του Συντάγματος, την κείμενη νομοθεσία και, ιδίως, σύμφωνα με τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων [Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, ΕΕ L 119 (Γ.Κ.Π.Δ.)]. Η πρόσβαση στα δεδομένα και η επεξεργασία για τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας επιτρέπονται μόνο με χρήση κατάλληλων διαπιστευτηρίων από προσωπικό που έχει τις κατάλληλες εξουσιοδοτήσεις. Ο κάθε χρήστης φορέας του συστήματος δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης στα λοιπά δεδομένα του συστήματος.
5. Η διάθεση διαδικτυακών υπηρεσιών στη Δ.ΥΠ.Α. μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης (Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ.) διενεργείται σύμφωνα με το ισχύον Πλαίσιο Ασφάλειας Πληροφοριακών Συστημάτων της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, την πολιτική ορθής χρήσης διαδικτυακών υπηρεσιών και τις διατάξεις περί προστασίας τυχόν δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η Δ.ΥΠ.Α. έχει την υποχρέωση λήψης και διαρκούς τήρησης των κατάλληλων και αναγκαίων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων ασφάλειας των λαμβανομένων πληροφοριών και, κατ’ ελάχιστον, την καταγραφή και παρακολούθηση των προσβάσεων, την διασφάλιση ιχνηλασιμότητας και την προστασία των διακινούμενων δεδομένων από κάθε παραβίαση, καθώς και από σκόπιμη ή τυχαία απειλή.

Άρθρο 9

Μεταβατικές διατάξεις

1. Οι αιτήσεις και οι υπεύθυνες δηλώσεις των ασφαλισμένων μητέρων του e-ΕΦΚΑ για την χορήγηση ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας που έχουν υποβληθεί από την έναρξη ισχύος του άρθρου 151 του ν. 5078/2023 και εντεύθεν, επέχουν θέση αίτησης της παρ. 1 του άρθρου 2 και εξετάζονται με σειρά προτεραιότητας με βάση την ημερομηνία κατάθεσης.
2. Για τις ασφαλισμένες που έχουν γεννήσει από 24.9.2023 έως τη δημοσίευση της παρούσας και δεν έχουν υποβάλει την αίτηση της προηγούμενης παραγράφου στη Δ.ΥΠ.Α., η προθεσμία υποβολής αυτής ορίζεται κατ’ εξαίρεση σε δύο μήνες από τη δημοσίευση της παρούσας και όχι από την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ.

Άρθρο 10

Έναρξη ισχύος

Η παρούσα απόφαση ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.​